Kopiowanie i wykorzystywanie dokumentów bez zgody właściciela stron jest zabronione !!!

Majątek ziemski Bęsia, już od XVI wieku cierpiał na brak charyzmatycznego właściciela, który trzymałby żelazną ręką całość spraw. Od 8 sierpnia 1527 roku próbował tej sztuki Stanisław Ossar, szlachcic z Mazowsza, który nie potrafił zagospodarować wsi i majątek został odkupiony przez Krzysztofa Wantkowskiego burgrabiego z Reszla. Od 12 grudnia 1598 właścicielem był szlachcic Jan Biki. Kolejnymi właścicielami stali się szlachcice oraz starostowie reszelscy: (patrz poniżej)
 

Stare legendy mówią o przekleństwie rzuconym na to miejsce jeszcze za czasów Prusów w XIII wieku, kiedy wycinani byli w pień przez nawracających ich na nową wiarę kolonizatorów zakutych w stal. Może właśnie z tego powodu nikt nie zagościł w Bęsi na dłużej.

 
Pierwszy drewniany dwór w Bęsi zbudowany został w latach 1579-1589 przez Krzysztofa Wandkowskiego ( Wandkow)

Przebudowany w stylu barokowym w latach 1720-1730. Korpus główny powiększony później został o dobudowane boczne skrzydła na początku XIX wieku. Murowany z cegły, boniowany, piętrowy z parterowymi dobudówkami po bokach. Dwukondygnacyjny korpus główny pałacu wzniesiono na rzucie prostokąta z obustronnymi ryzalitami na osi głównej elewacji wzdłużnych. Część główna budynku 9-cio osiowa z ryzalitem od frontu (strony północnej) poprzedzony jest szerokimi schodami, a ryzalit od strony parku poprzedzony był zadaszonym tarasem na poziomie parteru. Od strony środkowej otwór drzwiowy, do którego prowadzą betonowe schody. Od strony południowej weranda. Dach uskokowy. Jednokondygnacyjne skrzydła boczne pałacu wybudowane zostały na rzucie litery "L" i od strony frontu pałacu sprawiają wrażenie jakby wzniesiono je na rzucie prostokąta. Gmach główny pałacu i skrzydła boczne przykryte są dachami mansardowymi.

część frontowa


wejście do pałacu


lewe skrzydło pałacu
 

tył pałacu - rok 2009


tył pałacu -rok 2007
 

Starosta von Knobloch pod koniec XIX wieku zlecił mistrzowi zduńskiemu z Reszla postawienie w salonie pałacu w Bęsi - pieca, który stał się manifestem popierającym lokalnych rzemieślników i wytwórców, w ekonomicznej walce o ich przetrwanie w dobie zalewu sprowadzanych wyrobów z podberlińskiego zagłębia fabryk kafli i pieców w Welten.
 

Od 1945r był siedzibą – Zespółu PGR w Górowie, a od 1958r służył jako siedziba Dyrekcji Rolniczego Rejonowego Zakładu Doświadczalnego i działów pionu naukowo-wdrożeniowego.

Pałac z parkiem w 1967r decyzją Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków z dnia 07.10.1967r pod nr A-617 wpisany został do rejestru zabytków województwa warmińsko-mazurskiego.

W 1975r po reformie administracyjnej Polski uległa zmianie nazwa tego typu zakładów z RRZD na Wojewódzki Ośrodek Postępu Rolniczego. Modernizację i remont kapitalny wnętrz przeprowadzono w końcu lat 70-tych, a na początku lat osiemdziesiątych do pałacu zakupiono nowe stylowe meble.

Po przejęciu bęsiowskich nieruchomości przez AWanach w 1991r następowała stopniowa degradacja istniejących środków trwałych i "topniało" ich wyposażenie, np. część mebli z pałacu w Bęsi sprzedano do pałacu w Łężanach. Od 1998r pałac jak i majątek ziemski, wiatrak holenderski, jest własnością prywatną.

Obecnie pałac w Bęsi po kilku zmianach właścicieli jest w złym stanie technicznym. Stoi zamknięty, nic się w nim nie robi, dach się zapada, postępuje niszczenie dachu i elewacji, wypaczenie klepek w posadzkach. Potwierdziła to przeprowadzona w dniu 21 grudnia 2009r kontrola Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Olsztynie.
 
polecana strona >>>  http://www.polskaniezwykla.pl/attrimages/1138.html


Bęsia była okolona gęstymi bormi otoczonymi częściowo moczarami do przebycia tylko, gdy były skute lodami. Wobec na tych terenach obfitości zwierzyny łownej - Kardynał Andrzej Batory (bratanek Króla Stefana batorego), Biskup Warmiński w latach 1589-1599, ktory był zapalonym myśliwym, kazał w Bęsi budować dworek mysliwski. Stamtąd odbywały się polowania w towarzystwie licznych książęcych gości.
Wg. opracowania Eryki Niepokoyczyckiej-Mokrzyckiej i Stefana Czarnockiego

Z opracowania wymienionych wynika, "pałac" w Bęsi, (wówczas dworek myśliwski) wybudowany został być może w latach 1589-1599, gdy właścicielem majątku był Krzysztof Wandkowski, burgrabia reszelski, a nie jak podawana jest data 1730-1730. Możliwe, że jest to data dobudowania do wspomnianego dworka dwóch skrzydeł bocznych.

Właściciele majątku i pałacu:
1527-1537 - Stanisław Ossar (szlachcic z okręgu ŁomżyKsięstwa Mazowieckiego)
1537-1598 - Krzysztof Wandkowski (szlachcic pruski, burgrabia reszelski)
1598-1657 - Jan Biki (szlachcic)
1667-1702 - Braun (mieszczanin)
1724         - Burchard (szlachcic)
1746         - Bezdan Hozjusz (szlachcic z Badenii)
1756         - Hatten  (szlachcic z Warmii)
1790-1794 - Ribbeck (szlachcic z Marchii
1770-1848 - Carll Otto Benjamin Knoblauch (szlachcic z Miśnii, starosta reszelski), w latch 1818-1843 Landrat Powiatu  
                     Reszelskiego
1843         - von Lavergne-Peguilhen (szlachcic, starosta powiatu reszelskiego)
1856-1862 - Deckenbroock-Freiherr Droste zu Rulahoff (szlachcic Westfalii)
1915-1944 - von Stockhausen (szlachcic z Westfalii)

1945 – Zespół PGR w Górowie

1958 – Rolniczy Rejonowy Zakład Doświadczalny

1975 – Wojewódzki Ośrodek Postepu Rolniczego

1991 – Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa

1998 – własność prywatna 
  

W dniu 6.02.2011r wykonano kolejne zdjęcia stanu pałacu z zewnątrz
widoczne zniszczenia dachu i ubytki w elewacji.


Pałac 6.02.2011r zdj. S. Bigus


widoczne uszkodzenia w dachu odpada elewacja
Pałac 6.02.2011r zdj. S. Bigus


ubytki elewacji
Pałac 6.02.2011r zdj. S. Bigus

STAN PAŁACU I PARKU - 8.03.2011r -  zdj. S. Bigus


tylna część pałacu


front pałacu


dawne aleje parkowe





stare dęby parkowe




Dąb kolumnowy rosnący przed pałacem


postepujące uszkodzenia pałacu


dewastacja wnętrza pałacu - powyrywane ze ścian przewody elektryczne




pozarywane sufity - wnętrze pałacu


Klomb przed wejściem do pałacu w czasach istnienia WOPR
w oddali widoczna część gospodarstwa WOPR



Nasuwa się pytanie, czy właściciela pałacu, wiatraka można wywłaszczyć?

Wywłaszczenie jest możliwe na podstawie Ustawy o ochronie i opiece nad zabytkami z 2003 roku. To najdalej idące narzędzie, jakie przewiduje ustawa w zakresie ingerencji w prawo własności, bo skutkuje odebraniem zabytku. Procedurę wszczyna się, jeśli zawiodą wszystkie pozostałe narzędzia administracyjne, które mogłyby zmusić właściciela do zadbania o zabytek. Podstawą do wywłaszczenia jest brak dbałości o dziedzictwo kultury. Procedura jest wszczynana na wniosek wojewódzkiego konserwatora zabytku. Należy jednak pamiętać, że wywłaszczenie nie jest to zabieranie własności za darmo, ale za odszkodowaniem.

 Przeczytaj:
http://olsztyn.wm.pl/Warszawa-niszczy-nasze-zabytki--Rozpada-sie-najstarszy-w-regionie-mlyn,96069
 Obejrzyj >>>
http://eksploratorzy.com.pl/viewtopic.php?f=77&t=1913&p=6666&hilit=B%C4%99sia#p6666

https://www.youtube.com/watch?v=dLV7fxgO834