Kopiowanie i wykorzystywanie dokumentów bez zgody
właściciela stron jest zabronione !!!


LANDRACI - Burmistrzowie  Reszla,
Landrat (Kreis/Landkreis Rössel/Rößel):
kolor niebieski - mieszkali, urzędowali w Bęsi:

01.02.1818r - 1843  -  Otto Benjamin von Knobloch in Bansen
1843 - 1850          -  Moritz von Lavergne-Peguilhen ur. 6 listopada 1801 w Białymstoku; zm. 12 grudnia 1870 w Berlinie) – pruski polityk i rolnik. w 1841 roku został starostą w powiecie olsztyńskim. Służył od 1844 roku do 1848 roku jako starosta w Rössel i od 1849 roku 1861 jako starosta w Kreis Wirsitz. Był także w latach 1843 1845, członkiem pruskiego Landtagu od 1849 roku 1858 w pruskiej. W latach 1843-1845 był członkiem prowincji Parlamentu Prus  Jego młodszy brat Alexander von Lavergne-Peguilhen (1803-1867)                 
1850r -  Oberstleutnant, Kreisdeputierter von Hintzmann aus Banden (kommissarisch)
185?r -  Leutnant Freiherr von Schrötter aus Rheindorfshof? (kommissarisch)
26.07.1852r -  Freiherr von Schrötter in Rössel (endgültig),
1874r  - Gutsbesitzer Freiherr von Puttkammer aus Kunzkeim (kommissarisch) 
08.1874r  - Gutsbesitzer Freiherr von Puttkammer in Bischofsburg(endgültig),
1876r -  Staatsanwaltsgehilfe Brunner aus Bartenstein (kommissarisch),
08.08.1876r - Staatsanwaltsgehilfe Brunner aus Bartenstein (endgültig),
04.1884r -  Gerichtsassessor Dr. Maurach aus ? (kommissarisch),
1884r -  Gerichtsassessor Dr. Maurach in Bischofsburg (endgültig),
1885r -  Dr. Henning von Puttkammer aus ?,
12.02.1888r -  Regierungsassessor Albrecht von Perbandt aus ? (kommissarisch),
09.1888r -   Regierungsassessor Albrecht von Perbandt in Bischofsburg (endgültig)
12.1914r -  Leiter des landrätlichen Büros, Otto Eisenblätter in Bischofsburg (vertretungsweise),
02.1915r -  Regierungsassessor Josef Waldhausen vom Landratsamt Schlochau (vertretungsweise),
191?r -  Regierungs- und Baurat Joseph Waldhausen in Bischofsburg (endgültig)?
     08.1921r - Hugo Neumann  Po ukończeniu gimnazjum w Reszel,u Neumann studiował prawo i nauki polityczne na uniwersytetach we Fryburgu i Breslau. w 1905 roku stał się członkiem katolickiego stowarzyszenia studentów K.D.St.V. Salia Breslau. Od października 1908 i października 1909 roku należał do pułku piechoty nr 11 we Wrocławiu. Neumann w sierpniu 1914 brał udział jako oficer rezerwy piechoty Regiment nr. 23 jako sanitariusz w Landwehr-Pułk Piechoty nr 22 w pierwszej wojnie światowej. Po 7 września 1914 roku został ciężko ranny w bitwie pod Tarnawla, zwolniony z armii. Powrócił do zawodu prawnika. w 1915 został w rządzie asesorem sądu. był członkiem  Prezydium w Wrocławiu. 1921 Neumann został mianowany Racheal Landrat dzielnicy, później został Landratem w Bischofsburgu. Od grudnia 1924 r. do września 1930 został członkiem partii centrum w Reichstagu, gdzie reprezentował Okręg wyborczy 1 (Prusy Wschodnie).
źródło : http://www.territorial.de/ostp/roessel/landkrs.htm

• 1818–1843: Otto Benjamin von Knobloch (1770–1848)^[1]

• 1843–1850: Moritz von Lavergne-Peguilhen (1801–1870)

• 1850–: von Hintzmann

• 1852–1874: Freiherr von Schrötter

• 1874–1876: Freiherr von Puttkammer

• 1876–1884: Carl Franz „Emil“ Brunner (1842–1898)^[2]

• 1884–1885: Maurach

• 1885–1888: Henning von Puttkamme       

• 1914–1915: Otto Eisenblätter (vertretungsweise)

• 1915–1921: Josef Waldhausen (1882–1945)^[4]

• 1921–1933: Hugo Neumann (1882–1971)

• 1933–: Nikolaus (vertretungsweise)

• 1933–: Hermann (vertretungsweise)

• 1933–1937: Franz Freiherr von Lüninck (1897–1984)^[5]

• 1937–: Otto Braun (1882–1969)

http://de.wikipedia.org/wiki/Kreis_R%C3%B6%C3%9Fel

TOWARZYSTWA CHŁOPSKIE NA WARMII
W  marcu 1879r zawiązał się w Olsztynie powiatowy komitet założycielski towarzystwa chłopskiego. Naczele Komitetu stanął Justus Rurkowski, późniejszy deputowanydo Reichstagu.
Podobne zebrania odbyły się w Bęsi i Ornecie. Inicjatywa zakonczyła się niepowodzeniem. W 1884r chłopi warmińscy ponownie podjęli próbę zjednoczenia przyłączając się do Zwiazku Chłopskiego Prus Zachodnich. Rok później zwiazek przyjął nazwę West-und Ostpreussischer Bauernverein z siedzibą w Lidzbarku Warmińskim. Związek propagował spółdzielczość, doprowadzając do założenia na Warmii kas oszczędnościowo-pożyczkowych.

"WIOSNA LUDÓW" - Uchodźcy w Bęsi
Wiosna Ludów 1848 r. na ziemiach polskich. Ferment rewolucyjny „Wiosny Ludów", jaki ogarnął w 1848 r. Prusy, Austrię, Związek Niemiecki, Włochy i Francję zainspirował, ponowne po 1846 r.,wystąpienia niepodległościowe na ziemiach polskich. Liczni uciekinierzy z Królestwa Polskiego znaleźli schronienie również i na Warmii. (marzec-maj -1848r) przekradając się do Prus Zachodnich przeszło wówczas przez granicę około 1000 osób. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych zdecydowało aby przekraczajacych granice Prus Wschodnich rozmieszczać na tym terenie, ale w rozproszeniu i pod stałą inwigilacją. W Prusach Wschodnich kwaterowano ich przewaznie w okolicach niepolskich, min.: w Królewcu, Wystruci, Kętrzynie, Świętomiejscu, Braniewie, chwilowo w Bęsi i Świetej Lipce...
...... W Barczewie powstał komitet zbiórki funduszów ma odzież i żywność dla uchodźców rozlokowanych w okolicy, w tym w Bęsi, gdzie w kwietniu 1848r przebywało ich szesnastu. Komitet wydał: "Odezwę do wszystkich przyjaciół ludzkości".
W 1848r Magistrat Reszelski obawiając się zamieszek podczas "targu" w Reszlu zwrócił się do Landrata von Pequilhena z prośbą o wsparcie wojska:

  
                                                                     LIST DO LANDRATA

Reszel 4.IV.1848r
                                                                                                        Do Królewskiego Landrata
                                                                                                       Jaśnie Wielmożnego Pana
                                                                                                        von Pequilhen w Bęsi
    
W nadchodzący czwartek, jako w szóstym dniu bm., odbędzie się w tutejszym mieście targ na bydło i konie, ktorego ze względu na krótki okres czasu nie mozna odwołać. Przed kilkoma dniamimiał tu już miejsce mały bunt połączony z tumultem, stłumiony przez Straż Obywatelską, a wczoraj także pozar stodół, który zniszczył dziewięć gumien, a który prawdopodobnie wynikł z podpalenia. Ponieważ jest tu nieco nicponiów, mamy powód do obaw, że w nadchodzący czwartek, gdy wielu obywateli z powodu swych zajęć domowych nie będzie służyło w Straży Obywatelskiej, natomiast wiele obcych osób przybędzie, może łatwo poprzez bijatyki wyniknąc bunt połączony z tumultem, któremu może nie będziemy w stanie stawić oporu, jako że posiadamy bardzo mało broni.
      Prosimy więc niniejszym Jaśnie Wielmożnego Pana bardzo pokornie i nalegając wielce, aby zechciał uprzejmie zatroszczyć się o przysłanie nam juz jutro wieczorem jednego oddziału strzelców z Rastemborka (Kętrzyna) w liczbie trzydziestu ludzi dla wzmocnienia naszej Straży Obywatelskiej
                                                                                                                                        Magistrat
                                                                                                           
źródło: "Mazury i Warmia 1800-1870"- Chojnacki Władysław
  ===========================



ROZWÓJ POCZTY - Biskupiec i okolice
    Ze wzrostem sieci dróg bitych związany był rozwój ruchu pocztowego. Już w latach siedemdziesiątych XVIII wieku na obszarze biskupstwa warmińskiego zorganizowana była służba pocztowa. Dwa razy w tygodniu w poniedziałki i czwartki wyjeżdżał z Braniewa dyliżans pocztowy, a jego trasa prowadziła przez Pieniężno do Ornety i tu się rozgałęziała: jedna biegła przez Lidzbark Warmiński-Jeziorany-Bisztynek do Reszla, druga przez Dobre Miasto do Olsztyna. Do Biskupca przesyłki pocztowe przywożono z Jezioran. Placówkę pocztowa zorganizowano w 1774r. Dalsze połączenia pocztowe miasto (Biskupiec) w miarę rozwoju sieci dróg bitych. W 1851 roku Biskupiec otrzymał stałą łączność pocztową na trasach: Bartoszyce-Biskupiec-Szczytno (codziennie), Reszel-Biskupiec, Olsztyn-Biskupiec (cztery razy w tygodniu), a ponadto trzy razy w tygodniu kursował specjalny posłaniec na trasie Biskupiec-Barczewo. Stację telegraficzną miasto Biskupiec otrzymało 1 października 1865r, a połączenie telefoniczne 19 sierpnia 1901r.
ŹRÓDŁO:
BISKUPIEC – Z dziejów miasta i powiatu, Pojezierze –Olsztyn 1969
 ====================================

BANSEN - Zapis w przewodniku poprzez Państwo Pruskie.
W Przewodniku poprzez Państwo Pruskie do krajów sąsiadujących oraz stolicach Europy - Geograficzno-statystycznym wydaniu kieszonkowym dla przedsiębiorców i turystów - Barona L. von Zedlitz,a, z mapą wydanym w 1831r w Berlinie przez Dunckner und Humblot w rozdziale XIII - Łaźnie, fontanny i źródlane kąpiele, widnieje zapis: 
BANSEN - (Reg. Bez Konigsberg, Prov. Preussen) Rittwrsitz w siedzibę pana Knoblauch na Warmii w ostatnich latach przekształcono w bardzo popularne nieco podobnych do nadmorskich kurortów. Właściciel oprócz budynków mieszkalnych, posiada pensjonat-zajazd z salami tanecznymi oraz rosyjską łaźnię parową - tak jak w kąpielowych miejscowościach "Wohlfeilheit" - taniość - rzadko spotykane. W pieknej okolicy lądowego jeziora, bliskość Królewca i małych miast. Bansen - coraz bardziej popularne
 =====================================


FUNKCJONOWANIE PRAWA MAGDEBURSKIEGO PRZYWILEJU CHEŁMIŃSKIEGO NA WARMII - BĘSI.
"DOMINIUM WARMIŃSKIE 1243-1772" - Alojzy Szorc
Wydawnictwo Pojezierze Olsztyn 1990
Część II - Funkcjonowanie przywileju chełmińskiego na Warmii.
str. 190-191 ..... Dobra lenne Warmii
Chociaż dobra chełmińskie nazywano lennymi, to jednak sami rządzący Warmii uważali je za lenne w sensie nie dosłownym, ale określali czasami jako " feudum improprium". Za lenna właśćiwie uznawano nadania na prawie pruskim i magdeburskim w obu odmianach. Przyjrzyjmy się znów konkretowi:
" ... biskup Maurycy Ferber za zgodą kapituły 8 sierpnia 1527r sprzedał za 600 grzywien jako lenno na prawie magdeburskim 70 łanów chłopskich we wsi Bęsia w komorze reszelskiej. Właściciel otrzymał tzw. Duże i małe polowanie, sądy mniejsze i większe odnoszące się do szyji i rąk, możliwość założenia młyna o jednym kamieniu na użytek własny i swoich poddanych, a także łowienia ryb w miejscowym jeziorze z zastrzeżeniem , iż w zimie będzie tam wyłącznie łowił rybak biskupi. Biskup Ferber 10 stycznia 1537r przeniósł te dobra z prawa magdeburskiego na prawo chełmińskie, zaś biskup Andrzej Batory 2 stycznia 1597r pozwolił na drugi kamień w młynie i na założenie tartaku (mola seratilis). Biskup Wydżga 16 marca 1676r zezwolił właścicielowi na łowienie ryb także zimą, zwolnił z tzw. płużnego (aratrialia), utrzymał jednak w mocy dawne zobowiązanie do jednej służby zbrojnej. Tego rodzaju lustracji przywilejów dokonywano co pewien czas i kazda osoba została zarejestrowana. Zachowało się sporo protokołów, ale tylko część z nich została opublikowana. Dobra Bęsi przechodziły różne koleje, najpierw tu była wieś, potem ją sprzedano jako dobra na prawie magdeburskim i przekwalifikowano na lenno, wkrótce przemianowano na prawo chełmińskie. Właściwie każdy majatek miał swoją osobna historię, a związane z nim przywileje wskazują na ogromną różnorodność i dowolność w postępowaniu pana zwierzchniego.

str. 204 .... Przenoszenie z jednego prawa na inne.
"... Przeniesienie ziemi z prawa magdeburskiego "dla obu płci" oznaczało promocję noższego rzędu niż prawa pruskiego na chełmińskie. Znamy tez kilkustopniowe zmiany prawa np. biskup Maurycy Ferber 8 sierpnia 1527r liczącą 70 łanów opuszczoną wieś Bęsia w komorze reszelskiej zamienił na lenno i sprzedał za 600 grzywien małych Stanisławowi Ozorowi, koloniście okolic Łomży, na prawie magdeburskim "dla obu płci", ale ten wkrótce dobra odstąpił burgrabiemu reszelskiemu Krzysztofowi Wantkow, na którego prośbę tenże biskup 10 stycznia 1537r przeniósł posesję na prawo chełmińskie. Na Warmii rzadko spotykało się przekwalifikowanie tak dużego areału."
str. 269 .... Przywileje miast lokowanych na prawie chełmińskim
"Biskupiec. Zalążkiem była również stanica leśna na skraju Puszczy Galindzkiej, usytuowana tu dla obrony przed napadami Litwinów. Pierwszą wzmiankę o tym "wildhausie" zawiera przywilej lokacyjny wsi Bęsia z 13 grudnia 1389r. Znajdujemy tam sformułowanie, że przeznacza się 70 łanów " przy granicach naszej puszczy, w kierunku naszego zamku Biskupiec"; zbudowany w miejsce stanicy zamek podczas wojny trzynastoletniej został zniszczony. Kronikarz Jan Leo w 1725r widział jeszcze ruiny tego zamczyska. Wraz z upadkiem zamku miasto straciło na znaczeniu i przestało być stolica komornictwa. Biskupiec to ostatnie miasto, które powstało na Warmii w czasie pierwszej kolonizacji. Właściwie, aż do naszych czasów na tym terytorium więcej już ich nie przybyło."

 

 

Rozdział I - Udział Warmii w kodyfikacji prawa chełmińskiego.
str 362 ... Jana Jerzego Kunigka luz Culmense correctum.
"... Nie wiemy w jakim nakładzie ukazała się publikacja Kunigka; zapewne w stosunkowo niewielkim, bowiem wkrotce pojawiły się wołania o tekst zrewidowanego prawa chełmińskiego. ... Wychodząc na przeciw powszechnemu życzeniu, biskup Szembek  na sejmiku w Reszlu 29 grudnia 1733r postanowił wspólnie z delegatami kapituły i stanów warmińskich przeprowadzić odpowiednią modernizację prawa chełmińskiego. ... głównym powodem zebrania sie sejmiku reszelskiego były wspomniane roszczenia konfederatów Sebastiana Mełdzyńskiego. ... Zaistniała więc potrzeba zrewidowania, poprawienia oraz udoskonalenia tego prawa dla sądownictwa warmińskiego. Do wykonania tego zlecenia została wyłoniona komisja, w skład której weszli przedstawiciele szlachty - wójt krajowy i kapitan króla polskiego Ludwik Stanisławski dziedzic Tejstym, Stanisław Hozjusz z Bezdan dziedzic Raszągu, Michał Ludwik Melitz dziedzic Mengen, Jan Grzymała dziedzic Tracka, Piotr Burchert dziedzic Bęsi, Jakub Dittloff notariusz zamku w Pieniężnie. Oni to w wyznaczonym przez Szembach terminie mieli zebrać się, aby przejrzeć tekst prawa chełmińskiego i przedstawić go na sejmiku warmińskim do zatwierdzenia. Nie znamy losów tej decyzji, trudno też cos powiedziec o fachowości wyznaczonych rewizorów. Milczenie źródeł raczej sugeruje, że niewiele albo nic nie zrobili

ADMINISTRATORZY MAJĄTKÓW W BĘSI I OKO:
09.07.1874r - Carl Bruger
          1883 -  Carl Bruger
14.08.1906r - Gutspachter Kosmack
04.02.1919r - Lehrer Albrecht
           1932 -  Gerhardt Randolf 
           1932 -  R. Sarasin - majatek  Bergenthal (Górowo) 
           1932 -  August von Schleussner - majatek Teistimmen 
                        (Tejstymy)

====================================

HUTA SZKŁA I FABRYKA PŁUCIEN  w Bęsi,
o tym... w pamiętniku "WARMIA MOICH MŁODYCH LAT" - Franciszek Lieder (1791-1867)
Franciszek Lieder urodził się w 1791r w Biesowie, wtedy w powiecie reszelskim. Dobrze zapamiętał dzieciństwo rodzinnej wsi, a następnie naukę w gimnazjum reszelskim w latach 1803-1808. Napisał pamiętnik " Warmia moich młodych lat" i jest on najstarszym z dotychczas znanych pamiętników warmińskich pisanych w języku polskim. (Szkic historyczny i opracowanie Janusz Jasiński - wyd. Pojezierze Olsztyn 1986). W pamiętniku,  tym Franciszek Lieder pisze o Bansen ( Bęsi):
(strona 84-85) "... do parafii biesowskiej należy wsi sześć: Klejsk (obecnie Zarębiec) graniczący w Starych Prusach z majętnością Bansen (Bęsia - od granicy Starych Prus, czyli dawnych Prus Książęcych położona była około 10 km).... z okazałym dwupiętrowym pałacem, parkiem angielskim i ogromnym ogrodem owocowym, w którym niemal na każdym drzewie powieszone są szklane dzwonki, które za najmniejszym powiewem wiatru czarodziejską harmonikę śpiewają. Tamże znajdowała się sławna huta szkła i fabryka płócien na ogromną skalę (jest to nowa informacja,  wiadomość, bo dotychczas uważano, że na Warmii istniała huta szkła jedynie w Jełguniu, powiat olsztyński) ... Obecnie tamże jest rezydencja landrata pruskiego (Powiat Reszelski powstał w 1818r i pierwszym landratem był Karol Otto Benjamin von Knobloch (1818-1843), który urzędował w swoim majątku w Bęsi, ku niezadowloleniu pozostałych urzędów powiatowych w Reszlu, którym blisko dwudzieskokilometrowa odległość od swego landrata nie ułatwiała pracy).

 

Obecne oznaczenie dawnej granicy Warmii - Besia leży 10 km od takiej gryanicy

Według opracowania E. Niepokoyczyckiej-Mokrzyckiej i J. Czarnockiego (czytaj w zakładce - Bęsia w historycznym opracowaniu .... .
Pierwszym Starostą reszelskim był Karl von Knoblauch mieszkający na swojej posiadłości w Bęsi, która tym samym stała się siedziba urzędu starościńskiego. Przy staroście urzędowali sekretarz oraz pisarz.
Krótko po tym urządzeniu się Magistrat reszelski wystąpił w dniu 29.III.1919r z wnioskiem o przeniesienie biura starostwa w Bęsi do Reszla, co ze strony Rządu zostało odmownie załatwione zgodnie z przepisami: " iż nie można zabronić Staroście zamieszkiwania na swoim majatku oraz załatwienia tam bieżących urzędowych spraw, obowiązują jednak co tygodniowo odbywające się audiencje w mieście powiatowym".
W roku 1834 na podstawie pogłoski o wydzierżawieniu Bęsi przez Starostę - Magistrat odnowił staranie o przeniesienie Urzędu starościeńskiego do Reszla. W czerwcu 1835r Starosta oświadczył: ..." iż Bęsia znajduje się prawie w środku powiatu, natomiast Reszel bardziej niż inne miasta powiatu zupełnie na jego krańcu co powoduje, że nie jeden z jego mieszkańców ma ponad 5 mil drogi do Reszla".
Mieszkańcy Reszla jednak nie dawali spokoju i przekazali w 1837r swoje zażalenie do Rządu nadmieniając, iż tylko w pierwszych latach odbywały sie co tydzień dni przyjęć przez Starostę, natomiast w latach późniejszych Starosta przyjeżdżał raz w miesiącu.
Von Knoblauch sprzedał Bęsię w roku 1843 po śmierci swojej żony, którą pochował na cmentarzu znajdującym się na terenie parku w Bęsi. (mogiła zachowała sie prawie do obecnych czasów). Sam umarł w 1848r
              

 

 

Cieszymy się z tego, że poznawanie historii NASZEJ WSI  budzi ogromne zainteresowanie obecnych jak i byłych mieszkańcó. Kolejną osobą, która pomaga nam w tym  jest Wojciech Ocepa dla, ktorego "wyszukiwanie" dokumentów z "starych czasów" Naszej wsi  stało się pasją. Mamy już wiele dokumentów, które są w tłumaczeniu oraz natrafiamy na dokumentacje fotograficzne. Oto przykłady:

Bęsia lata 60 - budowa budynków 10, w tle nr 9
widok od drogi do Biskupca

  

Bęsia lata 60-te sklep spożywczy -"zaopatrzenie" z GS Kolno


początek lat 70-tych - występ zespołu "Reszelanie" w sali wiatraka





początek lat 70-tych - wystepy bęsiowskiego "zespołu tanecznego przy pałacu


Internat Zasadniczej Szkoły Rolniczej w Bęsi - początek lat 70-tych
obecnie budynek nr 21


lata 60-te przedszkolaki z Bęsi


koniec lat 60-tych Widok RRZD Bęsia z lotu ptaka

 
 STARE ZDJĘCIA BĘSI

WIEŚ BĘSIA BYŁA SŁYNNYM KURORTEM PRUS WSCHODNICH
   Od 1825 roku w Bęsi funkcjonowało tu słynne kąpielisko, wyspa, na której zbudowano basztę smacznych posiłków, wygodnego zakwaterowania, pijalnie wód oraz licznych atrakcji. Więcej przeczytaj "Czasy świetności kąpieliska"
>>>    http://pl.wikipedia.org/wiki/B%C4%99sia
>>>    http://www.naukowy.pl/encyklopedia/B%C4%99sia,vstrona_2


====================================
ZABYTKI W BĘSI - Szczegóły
- zespół pałacowy, XVIII w, nr rej.: dec. z 4.07.1949 oraz 617 z 7.10.1967
- pałac.
- park - XVIII w, nr rej.: 1328 z 13.12.1978
- czworak (ruina, XIX/XX, nr rej.: 4217 z 17.07.1992
- wiatrak holender - XIX w, nr rej.: 622 z 7.10.1967
Źródło

Na krawędzi rezerwatu przy Jeziorze Bęskim rośnie ok. 400 letni dąb – pomnik przyrody, który w  obwodzie pnia ma 492 cm i wysokość 26 m.
Źródło >>>  http://www.biskupiec.com.pl/turystyka/rezerwat.php

 

Obok opisanego pomnika przyrody znajduje się wkopany w ziemię ociosany  kamień z charakterystycznym napisem i datą:
„v. St. 1.VII. 1907”.

 

Jest to kamień graniczny lasu, którego granica przebiega obok jeziora Bęskiego, a kończy się w okolicy Bredynek. Jest  on „dokumentem” obmiaru lasu wykonanego 1.VII.1907r dla von Stockhausena, byłego właściciela majątku ziemskiego w Bęsi.

Tu dodam, że pobliska miejscowość Stryjewo w owym czasie nosiła nazwę Stockhausen.

 ================================================

STRUMIEŃ Z JEZIORA BĘSKIE
to część cieku wpływającego do dawnego jeziora Sajno

 

 

 

 

                                                                                           ciek wypływający z Jeziora Bęskiego

                                                                      ciek płynie w kierunku pobliskiego stawu, a dalej do rzeki "Ryn"

====================================
JEZIORO SAJNO
Na mapie Warmii Enderscha z roku 1755 znajduje się Jezioro Sajno (zapisane jako Zain S.) i ma ono kształt jeziora rynnowego, którego początek znajduje się między wsiami: Troksy, Sątopy, a koniec koło wsi Pleśno. Jezioro to zostało osuszone poprzez wybudowanie kanałów obwodowych i zastosowanie przepompowni wody zrzucających wodę za groblę. Uzyskany w ten sposób polder o powierzchni około 300 ha charakteryzował się wysoką produkcyjnością łąk. Do jeziora tego wpływał strumień Ryn przepływający  przez Kolno. Prawobrzeżnym dopływem "Rynu" w miejscowości Ryn jest strumień płynący od Oterek przez Kabiny, przed Kabinami zasilony jest strumieniem odprowadzającym wodę z jeziora Bęskiego

 

====================================
W PARKU BYŁ CMENTARZ
Starsi mieszkańcy Bęsi pamiętają, że zanim w pobliskim parku, w latach 70-tych wybudowano ośrodek szkoleniowy - był tam cmentarz. Znajdował się on w pobliżu stawu   i okolic wąwozu. Wejście na cmentarz oznaczała kamienna brama. Znajdują się tam jeszcze ruiny budynku oraz część instalacji wodnej (pozostałość z cmentarza). 

                                                    RUINY BUDYNKU CMENTARNEGO tzw.lodowni

Fragmenty ścian budynku cmentarnego w Bęsi


Studnia cmentarna z instalacją wodociągową


Fragment grobu byłego cmentarza



widoczna dawna alejka cmentarna w parku przy ośrodku

 

 

===================================
CZY W BĘSI BYŁ KOŚCIÓŁ

Szukałem odpowiedzi na to pytanie przeglądając dokumenty i stare mapy.
Otóż z dokumentów z 1397r  wynika, że w Bęsi wybudowano młyn, a w 1399r karczmę i kościół, który został zniszczony wraz z całą wsią w czasie wojny polsko-krzyżackiej

w latach 1519-1521

 

 i nie został on już odbudowany, a mieszkańcy wsi od tamtej pory korzystają z kościoła parafialnego Trzech Króli w

Kolnie

. Na mapie Prus z roku 1576 autorstwa Kaspra Henennberga w oznaczeniu kartograficznym kościoła w Bęsi - istnieje.

    
                                          Kościół w Bęsi zaznaczony jest przy jeziorze i ujęciu rzeki RYN

 
Zwróć uwagę, że na mapie z  1681 roku (poniżej) – „baranku” jest zaznaczony kościół w Kellen-Kolno, a kościoła w Bęsi - nie ma.
Na stronie znajdziesz też mapę Zakonu Niemieckiego z XIV stulecia z Reszlem i okolicami,

Ciekawe  stare mapy Prus - Warmii  są do obejrzenia na stronie -
(kopiuj w adres)
 http://www.domwarminski.pl/content/view/38/220/

BĘSIA NA MAPIE PRUS Z 1576 r
 Mapa Prus autorstwa Kaspra Henennberga wydana w Królewcu w roku 1576 
>>> http://www.library.ucla.edu/yrl/reference/maps/blaeu/prvssia.jpg
 

=====================================
I WARMIŃSKI BIEG NARCIARSKI BĘSIA 1978
W lutym 1978r w Bęsi odbył się I Warmiński Bieg Narciarski Bęsia 1978. Inicjatorami biegu narciarskiego był ówczesny Prezes Ludowego Klubu Sportowego WOPR Bęsia - Stefan Sołomianko, a pomagali mu w tym mi.n: Jarosław Datta, Jan Kowalski. W Bęsi istniała licząca się w województwie i kraju sekcja narciarstwa biegowego.

                                                                               Rok 1978r - start i meta na łące za szkołą podstawową.
 

           Rok 1983 - VIII Warmiński Bieg Narciarski 
                             -start i meta przy wiatraku

(stoją od lewej: Adam Bogdaniuk, Gerard Wagner, Marek Jachura, Stefan Bigus, Zbigniew Szczepański, Włodzimierz Bigus, Jan Bogdaniuk, Marian Murzyn, Jerzy Malesa.)

                          Okolicznościowa plakietka ceramiczna II rajdu z roku 1979

            Zawodnicy oprócz startów krajowych uczestniczyli w Rajdzie Chłopskim w Rajczy. (impreza trwa nadal).

                                                  Rok 1979 - Nasi przed startem

 

                                        Czas wolny - wspolne imprezy

=====================================
STARE MAPY PRUS-WARMII
Ciekawe  stare mapy Prus - Warmii  są do obejrzenia na stronie -
(kopiuj w adres)
 http://www.domwarminski.pl/content/view/38/220/
Zwróć uwagę, że na mapie z  1681 roku – „baranku” jest zaznaczony kościół w Kellen-Kolno, a nie ma kośćioła w Bęsi.
Na stronie znajdziesz też mapę Zakonu Niemieckiego z XIV stulecia z Reszlem i okolicami,

BĘSIA NA MAPIE PRUS Z 1576 r
 Mapa Prus autorstwa Kaspra Henennberga wydana w Królewcu w roku 1576 
>>> http://www.library.ucla.edu/yrl/reference/maps/blaeu/prvssia.jpg
 
 

 

=================================

pozostałość po nasypie kolejowym

http://www.mapy.blink.pl/prusy/prusy_1_300000.jpg
====================================
ZWIĄZEK STOWARZYSZEŃ LUDNOŚCI NIEMIECKIEJ
w byłych Prusach Wschodnich
3 października 1992r  w Bęsi odbyło się zebranie delegatów stowarzyszeń niemieckich. Tematem spotkania było utworzenie Związku Stowarzyszeń Ludności Niemieckiej w byłych Prusach Wschodnich (ZSLNbPW); Eckhard Werner został przewodniczącym; 14 stowarzyszeń deklarujących współpracę: Bartoszyce. Biskupiec, Gołdap, Pisz, Górowo Iławeckie,Giżycko, Ełk, Morąg (oddział), Szczytno, Ostróda, Pasłęk, Reszel(oddział), Mrągowo, Olecko.
Delegaci Olsztyńskiego Stowarzyszenia Mniejszości Niemieckiej i kilka oddziałów i odrzucili propozycję przystąpienia do związku

==============================================
PARK PRZY PAŁACU - 1868r

Na początku XIX w. przypałacowy park w Bęsi ,według projektu z 1868r - Johanna Larassa  rozbudowany został   na park krajobrazowy ( zatem wykonawcą projektu Naszego parku był:
Johann Larass (1820-1893), urodzony w Saksonii, w bogatej rodzinie ziemiańskiej, ukończył studia uniwersyteckie z zakresu projektowania ogrodów. Osiadł na stałe w Bydgoszczy i piastował tam stanowisko „dyrektora ogrodów”; szybko też stał się głównym projektantem ogrodów Prus Wschodnich, Pomorza, Kujaw, a także Wielkopolski. Był mistrzem parku krajobrazowego, charakterystycznego dla II poł. XIX w. Zaprojektowane przez niego kompozycje parkowe łączyły swobodne układy krajobrazowe (masywy i grupy drzew, ścieżki parkowe, układy wodne) z elementami geometrycznymi (tarasy i partery wokół pałaców, ogrody kwiatowe przy budowlach parkowych). Cechami typowymi tych projektów są rozbudowane układy wodne ze stawami, wyspami, strumykami. Larass po mistrzowsku wykorzystywał naturalne ukształtowanie terenu. Projektował również elementy architektury parkowej, mostki i altany.