•  Kopiowanie i wykorzystywanie dokumentów bez zgody właściciela stron jest zabronione !!!     LANDRACI - Burmistrzowie  Reszla, Landrat (Kreis/Landkreis Rössel/Rößel): kolor niebieski - mieszkali, urzędowali w Bęsi:   01.02.1818r - 1843  -  Otto Benjamin von Knobloch in Bansen  1843 - 1850 -  Moritz von Lavergne-Peguilhen ur. 6 listopada 1801 w Białymstoku; zm. 12 grudnia 1870 w Berlinie)  – pruski polityk i rolnik. w 1841 roku został starostą w powiecie olsztyńskim. Służył od 1844 roku do 1848 roku jako starosta  w Rössel i od 1849 roku 1861 jako starosta w Kreis Wirsitz. Był także w latach 1843 1845, członkiem pruskiego Landtagu  od 1849 roku 1858 w pruskiej. W latach 1843-1845 był członkiem prowincji Parlamentu Prus.   Jego młodszy brat Alexander von Lavergne-Peguilhen (1803-1867)                   1850r -  Oberstleutnant, Kreisdeputierter von Hintzmann aus Banden (kommissarisch) 185?r  -  Leutnant Freiherr von Schrötter aus Rheindorfshof? (kommissarisch)  26.07.1852r -  Freiherr von Schrötter in Rössel (endgültig),  1874r  - Gutsbesitzer Freiherr von Puttkammer aus Kunzkeim (kommissarisch)   08.1874r  - Gutsbesitzer Freiherr von Puttkammer in Bischofsburg(endgültig),  1876r -  Staatsanwaltsgehilfe Brunner aus Bartenstein (kommissarisch),  08.08.1876r - Staatsanwaltsgehilfe Brunner aus Bartenstein (endgültig),  04.1884r -  Gerichtsassessor Dr. Maurach aus ? (kommissarisch),  1884r -  Gerichtsassessor Dr. Maurach in Bischofsburg (endgültig),  1885r -  Dr. Henning von Puttkammer aus ?, 12.02.1888r -  Regierungsassessor Albrecht von Perbandt aus ?  (kommissarisch), 09.1888r -   Regierungsassessor Albrecht von Perbandt in Bischofsburg (endgültig)  12.1914r -  Leiter des landrätlichen Büros, Otto Eisenblätter in Bischofsburg (vertretungsweise),  02.1915r -  Regierungsassessor Josef Waldhausen vom Landratsamt Schlochau (vertretungsweise),  191?r -  Regierungs- und Baurat Joseph Waldhausen in Bischofsburg (endgültig)?  08.1921r - Hugo Neumann  Po ukończeniu gimnazjum w Reszel,u Neumann studiował prawo i nauki polityczne  na uniwersytetach we Fryburgu i Breslau. w 1905 roku stał się członkiem katolickiego stowarzyszenia studentów  K.D.St.V. Salia Breslau. Od października 1908 i października 1909 roku należał do pułku piechoty nr 11 we Wrocławiu.  Neumann w sierpniu 1914 brał udział jako oficer rezerwy piechoty Regiment nr. 23 jako sanitariusz w  Landwehr-Pułk Piechoty nr 22 w pierwszej wojnie światowej. Po 7 września 1914 roku został ciężko ranny w bitwie pod Tarnawla,  zwolniony z armii. Powrócił do zawodu prawnika. w 1915 został w rządzie asesorem sądu.  Był członkiem   Prezydium w Wrocławiu. 1921 Neumann został mianowany Racheal Landrat dzielnicy, później został Landratem  w Bischofsburgu. Od grudnia 1924 r. do września 1930 został członkiem partii centrum w Reichstagu, gdzie reprezentował  Okręg wyborczy 1 (Prusy Wschodnie). źródło : http://www.territorial.de/ostp/roessel/landkrs.htm 1818–1843: Otto Benjamin von Knobloch (1770–1848)[1]

• 1843–1850: Moritz von Lavergne-Peguilhen (1801–1870)

• 1850–: von Hintzmann

• 1852–1874: Freiherr von Schrötter

• 1874–1876: Freiherr von Puttkammer

• 1876–1884: Carl Franz „Emil“ Brunner (1842–1898)[2]

• 1884–1885: Maurach

• 1885–1888: Henning von Puttkamme       

• 1914–1915: Otto Eisenblätter (vertretungsweise)

• 1915–1921: Josef Waldhausen (1882–1945)[4]

• 1921–1933: Hugo Neumann (1882–1971)

• 1933–: Nikolaus (vertretungsweise)

• 1933–: Hermann (vertretungsweise)

• 1933–1937: Franz Freiherr von Lüninck (1897–1984)[5]

• 1937–: Otto Braun (1882–1969)

http://de.wikipedia.org/wiki/Kreis_R%C3%B6%C3%9Fel   TOWARZYSTWA CHŁOPSKIE NA WARMII

W  marcu 1879r zawiązał się w Olsztynie powiatowy komitet założycielski towarzystwa chłopskiego.  Naczele Komitetu stanął Justus Rurkowski, późniejszy deputowanydo Reichstagu. Podobne zebrania odbyły się  w Bęsi i Ornecie. Inicjatywa zakonczyła się niepowodzeniem. W 1884r chłopi warmińscy ponownie podjęli próbę  zjednoczenia przyłączając się do Zwiazku Chłopskiego Prus Zachodnich. Rok później zwiazek przyjął nazwę  West-und Ostpreussischer Bauernverein z siedzibą w Lidzbarku Warmińskim. Związek propagował spółdzielczość,  doprowadzając do założenia na Warmii kas oszczędnościowo-pożyczkowych. 

 "WIOSNA LUDÓW" - Uchodźcy w Bęsi  Wiosna Ludów 1848 r. na ziemiach polskich. Ferment rewolucyjny „Wiosny Ludów", jaki ogarnął w 1848 r. Prusy,  Austrię, Związek Niemiecki, Włochy i Francję zainspirował, ponowne po 1846 r.,wystąpienia niepodległościowe na  ziemiach polskich. Liczni uciekinierzy z Królestwa Polskiego znaleźli schronienie również i na Warmii. (marzec-maj  -1848r) przekradając się do Prus Zachodnich przeszło wówczas przez granicę około 1000 osób. Ministerstwo Spraw  Wewnętrznych zdecydowało aby przekraczajacych granice Prus Wschodnich rozmieszczać na tym terenie, ale w  rozproszeniu i pod stałą inwigilacją. W Prusach Wschodnich kwaterowano ich przewaznie w okolicach niepolskich,  min.: w Królewcu, Wystruci, Kętrzynie, Świętomiejscu, Braniewie, chwilowo w Bęsi i Świetej Lipce...
...... W Barczewie powstał komitet zbiórki funduszów ma odzież i żywność dla uchodźców rozlokowanych w okolicy,  w tym w Bęsi, gdzie w kwietniu 1848r przebywało ich szesnastu. Komitet wydał: "Odezwę do wszystkich przyjaciół  ludzkości".
W 1848r Magistrat Reszelski obawiając się zamieszek podczas "targu" w Reszlu zwrócił się do Landrata von  Pequilhena z prośbą o wsparcie wojska:

  
                                                                                      LIST DO LANDRATA

Reszel 4.IV.1848r
                                                                                                        Do Królewskiego Landrata
                                                                                                       Jaśnie Wielmożnego Pana
                                                                                                        von Pequilhen w Bęsi
    
W nadchodzący czwartek, jako w szóstym dniu bm., odbędzie się w tutejszym mieście targ na bydło i konie, ktorego  ze względu na krótki okres czasu nie mozna odwołać. Przed kilkoma dniamimiał tu już miejsce mały bunt połączony  z tumultem, stłumiony przez Straż Obywatelską, a wczoraj także pozar stodół, który zniszczył dziewięć gumien,  a który prawdopodobnie wynikł z podpalenia. Ponieważ jest tu nieco nicponiów, mamy powód do obaw, że  w nadchodzący czwartek, gdy wielu obywateli z powodu swych zajęć domowych nie będzie służyło w Straży  Obywatelskiej, natomiast wiele obcych osób przybędzie, może łatwo poprzez bijatyki wyniknąc bunt połączony  z tumultem, któremu może nie będziemy w stanie stawić oporu, jako że posiadamy bardzo mało broni.
      Prosimy więc niniejszym Jaśnie Wielmożnego Pana bardzo pokornie i nalegając wielce, aby zechciał uprzejmie  zatroszczyć się o przysłanie nam juz jutro wieczorem jednego oddziału strzelców z Rastemborka (Kętrzyna) w liczbie  trzydziestu ludzi dla wzmocnienia naszej Straży Obywatelskiej
                                                                                                                                        Magistrat
                                                                                                           
źródło: "Mazury i Warmia 1800-1870"- Chojnacki Władysław
  ===========================



ROZWÓJ POCZTY - Biskupiec i okolice
Ze wzrostem sieci dróg bitych związany był rozwój ruchu pocztowego. Już w latach siedemdziesiątych XVIII wieku  na obszarze biskupstwa warmińskiego zorganizowana była służba pocztowa. Dwa razy w tygodniu w poniedziałki  i czwartki wyjeżdżał z Braniewa dyliżans pocztowy, a jego trasa prowadziła przez Pieniężno do Ornety i tu się  rozgałęziała: jedna biegła przez Lidzbark Warmiński-Jeziorany-Bisztynek do Reszla, druga przez Dobre Miasto do  Olsztyna. Do Biskupca przesyłki pocztowe przywożono z Jezioran. Placówkę pocztowa zorganizowano w 1774r.  Dalsze połączenia pocztowe miasto (Biskupiec) w miarę rozwoju sieci dróg bitych. W 1851 roku Biskupiec otrzymał  stałą łączność pocztową na trasach: Bartoszyce-Biskupiec-Szczytno (codziennie), Reszel-Biskupiec, Olsztyn-Biskupiec (cztery razy w tygodniu), a ponadto trzy razy w tygodniu kursował specjalny posłaniec na trasie Biskupiec-Barczewo.  Stację telegraficzną miasto Biskupiec otrzymało 1 października 1865r, a połączenie telefoniczne 19 sierpnia 1901r.
ŹRÓDŁO:
BISKUPIEC – Z dziejów miasta i powiatu, Pojezierze –Olsztyn 1969
 ====================================

BANSEN - Zapis w przewodniku poprzez Państwo Pruskie. 
W Przewodniku poprzez Państwo Pruskie do krajów sąsiadujących oraz stolicach Europy -  Geograficzno-statystycznym wydaniu kieszonkowym dla przedsiębiorców i turystów  - Barona L. von Zedlitz,a, z mapą wydanym w 1831r w Berlinie przez Dunckner und Humblot 
w rozdziale XIII - Łaźnie, fontanny i źródlane kąpiele, widnieje zapis: 

ADMINISTRATORZY MAJĄTKÓW W BĘSI I OKOLICY:
09.07.1874r - Carl Bruger
          1883 -  Carl Bruger
14.08.1906r - Gutspachter Kosmack
04.02.1919r - Lehrer Albrecht
           1932 -  Gerhardt Randolf 
           1932 -  R. Sarasin - majatek  Bergenthal (Górowo) 
           1932 -  August von Schleussner - majatek Teistimmen 
                        (Tejstymy)
 ====================================
HUTA SZKŁA I FABRYKA PŁUCIEN  w Bęsi,
o tym... w pamiętniku "WARMIA MOICH MŁODYCH LAT" - Franciszek Lieder (1791-1867)
Franciszek Lieder urodził się w 1791r w Biesowie, wtedy w powiecie reszelskim. Dobrze zapamiętał dzieciństwo rodzinnej wsi, a następnie naukę w gimnazjum reszelskim w latach 1803-1808. Napisał pamiętnik " Warmia moich młodych lat" i jest on najstarszym z dotychczas znanych pamiętników warmińskich pisanych w języku polskim. (Szkic historyczny i opracowanie Janusz Jasiński - wyd. Pojezierze Olsztyn 1986). W pamiętniku,  tym Franciszek Lieder pisze o Bansen ( Bęsi):
(strona 84-85) "... do parafii biesowskiej należy wsi sześć: Klejsk (obecnie Zarębiec) graniczący w Starych Prusach z majętnością Bansen (Bęsia - od granicy Starych Prus, czyli dawnych Prus Książęcych położona była około 10 km).... z okazałym dwupiętrowym pałacem, parkiem angielskim i ogromnym ogrodem owocowym, w którym niemal na każdym drzewie powieszone są szklane dzwonki, które za najmniejszym powiewem wiatru czarodziejską harmonikę śpiewają. Tamże znajdowała się sławna huta szkła i fabryka płócien na ogromną skalę (jest to nowa informacja,  wiadomość, bo dotychczas uważano, że na Warmii istniała huta szkła jedynie w Jełguniu, powiat olsztyński) ... Obecnie tamże jest rezydencja landrata pruskiego (Powiat Reszelski powstał w 1818r i pierwszym landratem był Karol Otto Benjamin von Knobloch (1818-1843), który urzędował w swoim majątku w Bęsi, ku niezadowloleniu pozostałych urzędów powiatowych w Reszlu, którym blisko dwudzieskokilometrowa odległość od swego landrata nie ułatwiała pracy). 

Obecne oznaczenie dawnej granicy Warmii - Besia leży 10 km od takiej gryanicy

Według opracowania E. Niepokoyczyckiej-Mokrzyckiej i J. Czarnockiego (czytaj w zakładce - Bęsia w historycznym opracowaniu .... .
Pierwszym Starostą reszelskim był Karl von Knoblauch mieszkający na swojej posiadłości w Bęsi, która tym samym stała się siedziba urzędu starościńskiego. Przy staroście urzędowali sekretarz oraz pisarz.
Krótko po tym urządzeniu się Magistrat reszelski wystąpił w dniu 29.III.1919r z wnioskiem o przeniesienie biura starostwa w Bęsi do Reszla, co ze strony Rządu zostało odmownie załatwione zgodnie z przepisami: " iż nie można zabronić Staroście zamieszkiwania na swoim majatku oraz załatwienia tam bieżących urzędowych spraw, obowiązują jednak co tygodniowo odbywające się audiencje w mieście powiatowym".
W roku 1834 na podstawie pogłoski o wydzierżawieniu Bęsi przez Starostę - Magistrat odnowił staranie o przeniesienie Urzędu starościeńskiego do Reszla. W czerwcu 1835r Starosta oświadczył: ..." iż Bęsia znajduje się prawie w środku powiatu, natomiast Reszel bardziej niż inne miasta powiatu zupełnie na jego krańcu co powoduje, że nie jeden z jego mieszkańców ma ponad 5 mil drogi do Reszla".
Mieszkańcy Reszla jednak nie dawali spokoju i przekazali w 1837r swoje zażalenie do Rządu nadmieniając, iż tylko w pierwszych latach odbywały sie co tydzień dni przyjęć przez Starostę, natomiast w latach późniejszych Starosta przyjeżdżał raz w miesiącu.
Von Knoblauch sprzedał Bęsię w roku 1843 po śmierci swojej żony, którą pochował na cmentarzu znajdującym się na terenie parku w Bęsi. (mogiła zachowała sie prawie do obecnych czasów). Sam umarł w 1848r
              
Cieszymy się z tego, że poznawanie historii NASZEJ WSI  budzi ogromne zainteresowanie obecnych jak i byłych mieszkańcó. Kolejną osobą, która pomaga nam w tym  jest Wojciech Ocepa dla, ktorego "wyszukiwanie" dokumentów z "starych czasów" Naszej wsi  stało się pasją. Mamy już wiele dokumentów, które są w tłumaczeniu oraz natrafiamy na dokumentacje fotograficzne. Oto przykłady:

Bęsia lata 60 - budowa budynków 10, w tle nr 9
widok od drogi do Biskupca

Bęsia lata 60-te sklep spożywczy -"zaopatrzenie" z GS Kolno


początek lat 70-tych - występ zespołu "Reszelanie" w sali wiatraka





początek lat 70-tych - wystepy bęsiowskiego "zespołu tanecznego przy pałacu


Internat Zasadniczej Szkoły Rolniczej w Bęsi - początek lat 70-tych
obecnie budynek nr 21


lata 60-te przedszkolaki z Bęsi


koniec lat 60-tych Widok RRZD Bęsia z lotu ptaka

 
 STARE ZDJĘCIA BĘSI

WIEŚ BĘSIA BYŁA SŁYNNYM KURORTEM PRUS WSCHODNICH
   Od 1825 roku w Bęsi funkcjonowało tu słynne kąpielisko, wyspa, na której zbudowano basztę smacznych posiłków, wygodnego zakwaterowania, pijalnie wód oraz licznych atrakcji. Więcej przeczytaj "Czasy świetności kąpieliska"
>>>    http://pl.wikipedia.org/wiki/B%C4%99sia
>>>    http://www.naukowy.pl/encyklopedia/B%C4%99sia,vstrona_2


====================================
ZABYTKI W BĘSI - Szczegóły
- zespół pałacowy, XVIII w, nr rej.: dec. z 4.07.1949 oraz 617 z 7.10.1967
- pałac.
- park - XVIII w, nr rej.: 1328 z 13.12.1978
- czworak (ruina, XIX/XX, nr rej.: 4217 z 17.07.1992
- wiatrak holender - XIX w, nr rej.: 622 z 7.10.1967
Źródło http://www.zabytek.pl/UserFiles/File/Rejestr%20Zabytk%C3%B3w/rejestr%20zabytk%C3%B3w%20nieruchomych%20-%2014_01_2010/WAR-rejestr.pdf
====================================

Na krawędzi rezerwatu przy Jeziorze Bęskim rośnie ok. 400 letni dąb – pomnik przyrody, który w  obwodzie pnia ma 492 cm i wysokość 26 m.
Źródło >>>  http://www.biskupiec.com.pl/turystyka/rezerwat.php

 

Obok opisanego pomnika przyrody znajduje się wkopany w ziemię ociosany  kamień z charakterystycznym napisem i datą:
„v. St. 1.VII. 1907”.

 

Jest to kamień graniczny lasu, którego granica przebiega obok jeziora Bęskiego, a kończy się w okolicy Bredynek. Jest  on „dokumentem” obmiaru lasu wykonanego 1.VII.1907r dla von Stockhausena, byłego właściciela majątku ziemskiego w Bęsi.

Tu dodam, że pobliska miejscowość Stryjewo w owym czasie nosiła nazwę Stockhausen.

 ================================================

STRUMIEŃ Z JEZIORA BĘSKIE
to część cieku wpływającego do dawnego jeziora Sajno

 

 

 

 

                                          ciek wypływający z Jeziora Bęskiego

                                                                      ciek płynie w kierunku pobliskiego stawu, a dalej do rzeki "Ryn"

====================================
JEZIORO SAJNO
Na mapie Warmii Enderscha z roku 1755 znajduje się Jezioro Sajno (zapisane jako Zain S.) i ma ono kształt jeziora rynnowego, którego początek znajduje się między wsiami: Troksy, Sątopy, a koniec koło wsi Pleśno. Jezioro to zostało osuszone poprzez wybudowanie kanałów obwodowych i zastosowanie przepompowni wody zrzucających wodę za groblę. Uzyskany w ten sposób polder o powierzchni około 300 ha charakteryzował się wysoką produkcyjnością łąk. Do jeziora tego wpływał strumień Ryn przepływający  przez Kolno. Prawobrzeżnym dopływem "Rynu" w miejscowości Ryn jest strumień płynący od Oterek przez Kabiny, przed Kabinami zasilony jest strumieniem odprowadzającym wodę z jeziora Bęskiego

 ====================================

W PARKU BYŁ CMENTARZ
Starsi mieszkańcy Bęsi pamiętają, że zanim w pobliskim parku, w latach 70-tych wybudowano ośrodek szkoleniowy - był tam cmentarz. Znajdował się on w pobliżu stawu   i okolic wąwozu. Wejście na cmentarz oznaczała kamienna brama. Znajdują się tam jeszcze ruiny budynku oraz część instalacji wodnej (pozostałość z cmentarza). 

                                                    RUINY BUDYNKU CMENTARNEGO tzw.lodowni

Fragmenty ścian budynku cmentarnego w Bęsi


Studnia cmentarna z instalacją wodociągową


Fragment grobu byłego cmentarza



widoczna dawna alejka cmentarna w parku przy ośrodku
===================================

CZY W BĘSI BYŁ KOŚCIÓŁ

Szukałem odpowiedzi na to pytanie przeglądając dokumenty i stare mapy.
Otóż z dokumentów z

1397r  wynika, że w Bęsi wybudowano młyn, a w 1399r karczmę i kościół, który został zniszczony wraz z całą wsią w czasie wojny polsko-krzyżackiej  w latach 1519-1521 i nie został on już odbudowany, a mieszkańcy wsi od tamtej pory korzystają z kościoła parafialnego Trzech Króli w Kolnie

Na mapie Prus z roku 1576 autorstwa Kaspra Henennberga w oznaczeniu kartograficznym kościoła w Bęsi - istnieje.
Kościół w Bęsi zaznaczony jest przy jeziorze i ujęciu rzeki RYN

 
Zwróć uwagę, że na mapie z  1681 roku (poniżej) – „baranku” jest zaznaczony kościół w Kellen-Kolno, a kościoła w Bęsi - nie ma.
Na stronie znajdziesz też mapę Zakonu Niemieckiego z XIV stulecia z Reszlem i okolicami,

Ciekawe  stare mapy Prus - Warmii  są do obejrzenia na stronie -
(kopiuj w adres)
 http://www.domwarminski.pl/content/view/38/220/

BĘSIA NA MAPIE PRUS Z 1576 r
 Mapa Prus autorstwa Kaspra Henennberga wydana w Królewcu w roku 1576 
>>> http://www.library.ucla.edu/yrl/reference/maps/blaeu/prvssia.jpg
 

=====================================
I WARMIŃSKI BIEG NARCIARSKI BĘSIA 1978
W lutym 1978r w Bęsi odbył się I Warmiński Bieg Narciarski Bęsia 1978. Inicjatorami biegu narciarskiego był ówczesny Prezes Ludowego Klubu Sportowego WOPR Bęsia - Stefan Sołomianko, a pomagali mu w tym mi.n: Jarosław Datta, Jan Kowalski. W Bęsi istniała licząca się w województwie i kraju sekcja narciarstwa biegowego.

                                                                               Rok 1978r - start i meta na łące za szkołą podstawową.
 

           Rok 1983 - VIII Warmiński Bieg Narciarski 
                             -start i meta przy wiatraku

(stoją od lewej: Adam Bogdaniuk, Gerard Wagner, Marek Jachura, Stefan Bigus, Zbigniew Szczepański, Włodzimierz Bigus, Jan Bogdaniuk, Marian Murzyn, Jerzy Malesa.)

                          Okolicznościowa plakietka ceramiczna II rajdu z roku 1979

            Zawodnicy oprócz startów krajowych uczestniczyli w Rajdzie Chłopskim w Rajczy. (impreza trwa nadal).

 Rok 1979 - Nasi przed startem

 

                                        Czas wolny - wspolne imprezy

=====================================
STARE MAPY PRUS-WARMII
Ciekawe  stare mapy Prus - Warmii  są do obejrzenia na stronie -
(kopiuj w adres)
 http://www.domwarminski.pl/content/view/38/220/
Zwróć uwagę, że na mapie z  1681 roku – „baranku” jest zaznaczony kościół w Kellen-Kolno, a nie ma kośćioła w Bęsi.
Na stronie znajdziesz też mapę Zakonu Niemieckiego z XIV stulecia z Reszlem i okolicami,

BĘSIA NA MAPIE PRUS Z 1576 r
 Mapa Prus autorstwa Kaspra Henennberga wydana w Królewcu w roku 1576 
>>> http://www.library.ucla.edu/yrl/reference/maps/blaeu/prvssia.jpg
 

=================================

Czy w Bęsi istniała kolej? Wyjaśniła się historia wsi Kłopotowo

pozostałość po nasypie kolejowy 

Mając na uwadze, że na odcinku od stacji PKP Górowo (dawniej Bergenthal) w kierunku Bęsi (byłej żwirowni w okolicy oczyszczalni ścieków)  przebiega nasyp kolejowy nasuwa się pytanie:
Czy w Bęsi była kolej?....
Szukając odpowiedzi na to pytanie zacząłem stopniowo docierać do informacji
i analizować pewne dokumenty w tej sprawie.
Dowiedziałem się, że:
W 1909r niejaki A. Mäckelburg, posiadacz majątku Kolenko (Klein Köllen), położonego na północ od stacji kolejowej Górowo (pomiędzy Czerwonką a Sątopami) kupił w Orenstein u. Koeppel (wytwórnia Orenstein&Koppel z Berlina- Drewitz) -  parowóz na tor 600 mm o numerze fabrycznym 3435, z zamiarem uruchomienia linii kolejowej z Górowa przez Kabiny-Samławki-Reszel do Klewna”
>>>http://www.ruciane-nida.org/kmk/viewtopic.php?t=706

Tu przebiegał tor kolejowy

Analizując dalej pozyskane informacje, miejscowość o niemieckiej nazwie Neusorge to Kłopotowo,  po odszukaniu na mapie z 1932 >>>http://amzpbig.com/maps/2091_Rothfliess_1932.jpg 

to obecnie miejscowość Bęsia gm. Kolno. (osiedle ze szkoła podstawową)

Na wspomnianej mapie w 1932r zaznaczony jest też tor kolejowy biegnący od stacji kolejowej Bergenthal-Górowo w kierunku – (Neusorge - Kłopotowo), a według zapisu zawartego na stronie: 
>>> http://www.liniapolnocna.internetdsl.pl/SGKP/litera_N.html 

pod pozycją nr 18 zapisano w odniesieniu do Neusorge - „N., fol., pow. reszelski, st. p. Bergenthal” - wynika, że w Neusorge był folwark.
   Z odczytu map i znajdujących się na nich zapisów ("stall" – stajnia, "schuppen" – to buda,szopa, "scheune" – stodoła)  wynika, że w Neusorge – Kłopotowo faktycznie znajdował się folwark składający się ze stajni, „szopy”, stodoły i był  on w miejscu, gdzie obecnie jest budynek oznaczony nr 23 w Bęsi - i jest to pozostałość po tym folwarku.

     Tu należy też dodać, że Neusorge – Kłopotowo znajdowało się wówczas w powiecie reszelskim, a miejscowość na mapie Bergenthal to Górowo.
Nasuwa się też kolejne pytanie co stało się z torami kolejowymi z Neusorge-Kłopotowo?

      Moim zdaniem tor został zdemontowany po 1945r przez Rosjan wspominają o tym dawni mieszkańcy wsi i  podzielił on losy jak wiele linii kolejowych z tego okresu.(brak dokumentacji)

Przy okazji wyjaśniła się też sprawa lokalizacji miejscowości KŁOPOTOWO (niem. NEUSORGE w tłum. Nowa Troska
   Otóż analizując dalej materiał nasunął się kolejny wniosek, a mianowicie Bęsia - (osiedle ze szkołą podstawową) niegdyś nazywała się Neusorge (Kłopotowo), a Bęsia-Bansen to osiedle z zespołem pałacowym, wiatrakiem, budynkami byłego WOPR. Nazwa Kłopotowo zanikła. =================================
Patrz mapy:
(miejscowość Neusorge) >>> http://amzpbig.com/maps/2091_Rothfliess_1932.jpg 
(Bansen)>>>http://amzpbig.com/maps/2092_Kabienen_1938.jpg 

     Bansen i Neusorge na mapie alianckiej z 1944r

Opracował:Bigus Stefan

 =====================================
ARMIA ROSYJSKA W BĘSI W 1945R
Według dokumentów Armia Rosyjska wkroczyła do Bęsi po 26 stycznia 1945r
Mapa "natarcia" Grupy Armii "Północ" - kierunek Orneta.

1945r Obrona okolic Biskupca, Lutr przez wojska niemeickiem przed natarcie Armii Rosyjskiej




FILM - Armia Rosyjska na Warmii w 1945r
obejrzyj film: http://video.google.pl/videoplay?docid= ... %BD&hl=pl#
kolejny
Armia Rosyjska  w Olsztynie i Kaliningradzie
>>>  http://video.google.pl/videoplay?docid=-4696738448967669393#
====================================

    Z HISTORII KLUBU SPORTOWEGO
  
W dniu 21 lipca 1985r klub obchodził swoje XX lecie powstania i z tej okazji na boisku w Bęsi rozegrany został mecz piłkarski pomiędzy "
Kadrą honorową, a czynną wówczas kadrą sportową.

Sędzią głównym spotkania był Jan Kowalski.
prezes LKS Bęsia - Stefan Sołomianko
Składy:      
kadra honorowa - trenerzy: Lech Antoniuk i Andrzej Korkuć
zawodnicy: Czesław Banaszuk, Stefan Bigus, Adam Bogdaniuk, Zbigniew Bogdański, Tadeusz Brudzyński, Zbigniew Brudzyński, Tadeusz Chmiel, Andrzej Chodup, Zbigniew Chodup, śp .Ryszard Domadej, Włodzimierz Dzich, Marek Jesionowski, śp. Stanisław Koszewski, Stanisław Murzyn, Franciszek Sikorski, Tadeusz Sypniewski, Gerard Wagner, Andrzej Walkowski, Jerzy Walkowski, śp. Witold Zander
kapitan -      Ireneusz Ścierzyński.

kadra czynna - trener - Jarosław Datta
zawodnicy: Jan Biały, Jan Bogdaniuk, Krzysztof Bogdaniuk, Mirosław Gass, Krzysztof Karasiński, Jarosław Król, Marian Murzyn, Zenon Ozga, Jerzy Pawłowski, Wiesław Polonis, Andrzej Raczkowski, Witold Rutkiewicz, Edward Sirojc, Andrzej Talarek, Mirosław Wołyniec.
kapitan -      Kazimierz Ochtoń.

Działaczami honorowymi byli wówczas: Krzysztof Jaworski, Wojciech Kot, Edward Zańczak. Spotkanie zakończyło się uroczystym wspólnym obiadem w stylowej, czynnej wówczas restauracji w zabytkowym Wiatraku

     rok 1979 (przepraszamy za kiepską jakość)
zaproszenie z 21.07.1985r na mecz piłkarski  kadry honorowej a czynnymi piłkarzami

==============================================OTWARCIE OŚRODKA WYPOCZYNKOWEGO
W dniu 09.09.2000 r odbyło się uroczyste otwarcie Ośrodka Szkoleniowo-Wypoczynkowego firmy POK-TOURIST w Bęsi. (Były Ośrodek Rolniczego Szkolenia Kursowego - WOPR). Przed wejściem stała wówczas duża zadaszona scena z nagłośnieniem firmy Waldi z Biskupca. Wystąpiły mi.n. zespoły: Czerwony Tulipan, Maxel.
 ====================================== 
KAPLICA W BĘSI
W dniu 14 lipca 2002r w Ośrodku Szkoleniowo-Wypoczynkowym POK-TOURIST w Bęsi  oddano do użytku kaplicę.

FESTYN - 2002R
17.08.2002r na boisku w Bęsi odbył się festyn z okazji dni sportu. Rozegrano mi.n mecz piłkarski kawalerowie - żonaci. Wygrali żonaci 5:2. W czasie festynu zebrano kwotę 550 zł, którą przeznaczono na opłaty sędziów w rozgrywkach piłkarskich sezonu 2002/2003. 

============================
WODA W BĘSI
W latach 40-tych majątek Bęsia dla potrzeb gospodarczych korzystał z sieci wodociągowej, którego ujęcie znajdowało się bezpośrednio przy jeziorze Bęskim, w miejscu, gdzie obecnie jest tzw. „dzika plaża”. W drewnianym baraku stała „poniemiecka”  spalinowa pompa wodna, która tłoczyła wodę do majątku. (fragment starej sieci wodociągowej z tego okresu znajduje się również w parku przy Ośrodku w Bęsi).
    W latach 50-tych wraz z budową w Bęsi pierwszych budynków mieszkalnych (najpierw bloki nr.4-5  i dalsze) wybudowana została sieć wodociągowa dla potrzeb mieszkalnictwa. Wykonano wtedy przyłącza z hydroforni (obecnie budynek po agregacie prądotwórczym przy sklepie „Wielemix”). Elektrycznie już uruchamiane pompy czerpały wodę ze studni, gdzie obecnie jest sklep Wielemixu. Hydrofornią i ujęciem wody z ramienia RRZD Bęsia zajmował się min. Bigus Bazyli.
    W 1975r Dyrekcja Rolniczego Rejonowego Zakładu Doświadczalnego w Bęsi wykorzystała możliwość budowy nowego ujęcia wody w ramach tzw. „ćwiczeń wojskowych” . Wówczas to Przedsiębiorstwo Zaopatrzenia Rolnictwa w Wodę „WODROL” w Olsztynie w ciągu 2-ch tygodni wybudowało  w Bęsi nowe ujęcie wody podziemnej z utworów czwartorzędowych wody.  Wykonano odwiert „nowej” studni i wybudowano "nową" hydrofornię, którą przyłączono do istniejącej już „starej” sieci wodociągowej (wybudowanej w latach 50-tych) oraz z myślą tworzenia „rezerwy wody” przyłączono do hydroforni w Górowie.
Hydrofornią i ujęciem wody z ramienia Wojewódzkiego Ośrodka Postępu Rolniczego w Bęsi zajmował się min. Nowotka Ryszard, Dąbrowski Stanisław.
„Hydrofornia” wybudowana w 1975r zaopatruje nas w wodę do chwili obecnej.


                        budynek hydroforni wybudowany w 1975r

    Gmina Kolno jest członkiem Związku Gmin EKOWOD, przy którym funkcjonuje Zakład Budżetowy; Zakład ten realizuje zadania związane z zaopatrzeniem w wodę na bazie urządzeń stanowiących majątek gminy: sieci wodociągowych w Kolnie, Bęsi, Lutrach, Rynie Reszelskim, Samławkach i Tejstymach, studni publicznych w Wójtowie i w Wysokiej Dąbrowie. Gospodarka ściekowa realizowana jest przez gminę na bazie 4 oczyszczalni ścieków: w Kolnie, Bęsi, Lutrach i Wólce
 

oczyszczalnia ścieków w Bęsi
=================================
SIEĆ KOLEJOWA I DROGOWA
LINIE KOLEJOWE:
27.11.1871r firma Königliche Ostbahn oddała do użytku trasę Czerwonka - Sątopy Samulewo - Korsze - Skandawa – Gierdawy długość 62,61 km
w tym stację PKP Górowo
1.12.1872r firma Königliche Ostbahn oddała do użytku trasę Olsztyn Czerwonka długość 30,6 km
22.11.1894r  firma Pr.Stb oddała do użytku drugi tor na trasie Korsze – Ełk długości 98,72
15.06.1898r firma Pr.Stb oddała do użytku na trasie Czerwonka - Biskupiec Reszelski długości 7.5 km
1.09.1898r firma Pr.Stb oddała do użytku na trasie Biskupiec Reszelski – Mrągowo długości 25.5 km
15.11.1899r firma Pr.Stb oddała do użytku na trasie Lidzbark Warmiński – Czerwonka długości 37.0 km
1.07.1908r firma Pr.Stb oddała do użytku na trasie Reszel - Nowy Młyn długości 14.0 km
15.08.1908r firma Pr.Stb oddała do użytku na trasie Reszel - Sątopy Samulewo długości 9.7 km
15.12.1908r Biskupiec – Dźwierzuty długości 23.9 km
>>> http://www.starejuchy.pl/kolej/stat/rise.html

Firma Königliche Ostbahn w dniu 27.11.1871r oddała do użytku trasę kolejową Czerwonka - Sątopy Samulewo-Korsze - Skandawa – Gierdawy długość 62,61 km, w tym stację kolejową w Bergenthal-Górowo.

Gdy projektowano linie kolejowe na Warmii część mieszczan biskupieckich czyniła starania by przebiegała ona przez ich miasto. 3 grudnia 1868r na posiedzeniu korporacji miejskich oraz 11 radnych wystosowano do ministra handlu prośbę o włączenie do planu budowy stacji kolejowej w Biskupcu. 2 kwietnia 1868r z kancelarii królewskiej nadeszła odpowiedź, że linia ta będzie biegła z Ostródy przez Olsztyn i Czerwonkę do Korsz, a więc zarówno Biskupiec jak i Reszel nie będą od niej zbyt oddalone...
 Na bezpośrednie połączenie koleją ..(Biskupiec) musiał jeszcze czekać blisko ćwierć wieku. 1 września 1898r nastąpiło oddanie do eksploatacji stacji kolejowej w Biskupcu, a w dziesięć lat później (1908) miasto otrzymało bezpośrednie połączenie kolejowe ze Szczytnem.

=====================================
SIEDZIBA POWIATU W PAŁACU- 1857r 
W 1772 roku obszar Warmii podzielony został na dwa powiaty: braniewski i lidzbarski, wcielone do departamentu królewieckiego. Powiat braniewski obejmował dotychczasowe komornictwa: braniewskie, dobromiejskie, fromborskie, orneckie, pieniężnieńskie (melzackie), a powiat lidzbarski: barczewskie, jeziorańskie, lidzbarskie, olsztyńskie, reszelskie.
Podział ten uległ zmianie w 1818 roku. l lutego 1818 obszar Warmii podzielono na cztery powiaty: braniewski, lidzbarski, olsztyński i reszelski. Biskupiec, Bisztynek, Jeziorany i Reszel weszły w skład powiatu reszelskiego, którego siedzibą były kolejno: od l kwietnia 1857 majątek Bęsia, od tego okresu - Reszel, a na podstawie zarządzenia z 8 listopada 1862 - Biskupiec. Od tego czasu używano określenia: powiat reszelski z siedzibą.w Biskupcu. 

====================================
SIEĆ DRÓG BITYCH
W trzydziestych latach XIX wieku nastąpił rozwój dróg bitych. Zbudowano drogi: 
1866 - 1874 droga Biskupiec - Jeziorany
1878 - 1879 droga Biskupiec - Pasym
1909 - 1910 droga Rzeck - Nowe Marcinkowo
1914 - 1918 droga Biskupiec - Bredynki - Reszel
1920 - 1923 droga Biskupiec - Bęsia - Reszel
1922            droga Biskupiec - Stanclewo
=====================================

RODY ZIEM PRUSKICH   

Mieszkańcy Bansen w 1702r  to rody pruskie o nazwiskach: Schau, Braun, Bu.rchartowie, Burscy, Hatyńscy, Nyczowie, Wątkowscy, Wierzbowscy, Wolscy. 
>>> http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/plain-content?id=107665

=================================================
 POWIAT RESZELSKI z siedzibą w Bęsi Powiat reszelski powstał w 1818 roku jako jeden z czterech powiatów (obok braniewskiego,  lidzbarskiego i olsztyńskiego) na które podzielono Warmię. W jego skład weszły miasta Biskupiec, Bisztynek, Jeziorany i Reszel. 
Od 1 kwietnia 1857 roku siedzibą powiatu został majątek Bęsia, następnie przejściowo Reszel, a od 8 listopopada 1862r  Biskupiec. Do 1905r powiat reszelski należał do rejencji królewieckiej, a następnie do nowo powstałej rejencji olsztyńskiej
 

==================================== 
URZĄD STANU CYWILNEGO W BĘSI - 1876r
Z dokumentów Archiwum Państwowego Olsztynie wynika, że w 1876 r „działał” Urząd Stanu Cywilnego w Bęsi pow. biskupiecki (dawny pow. reszelski)
Urzędy Stanu Cywilnego w powiecie biskupieckim (reszelskim) utworzone zostały zarządzeniem Nadprezydenta Prus Wschodnich z dnia 12.09.1874r. Powstały wówczas 24 urzędy dla obwodów wiejskich i 1 dla miasta : Reszel. Rozpoczęły działalność 01.10.1874r. Do podstawowych zadań Urzędów Stanu Cywilnego należała rejestracja urodzeń, małżeństw i zgonów na terenie swojej działalności. Granice terytorialne w momencie tworzenia USC były tożsame z granicami okręgów (Amtsbezirk). Po likwidacji niektórych USC, miejscowości przynależne do nich były włączane do jednego bądź kilku sąsiednich urzędów.
Zawartość archiwum to: Ksiega zgonów 1876
===============================================
MIESZKAŃCY BĘSI (1911-1919
Podczas wyborów do Sejmiku Pruskiego na Warmii w 1911r większość mieszkańców Bęsi głosowała na kandydata polskiego ks. Walentego Barczewskiego.  Wśród osób, ktore zostały wpisane na listę poległych w działaniach II wojny światowej  opublikowanych na niemieckiej stronie:> http://www.volksbund.de/graebersuche/content_ergebnis.asp

 

jest Stankewitz Fritz ur. 31.03.1919r w miejscowości Bansen, stopień wojskowy - Unteroffizier, ktory zginął w dniu 27.08.1942r w Ssinjawino südostw. Schlüsselburg
=====================================
STARA MAPA PRUS WSCH. (poszukaj Bansen)
 >>>http://www.mapy.blink.pl/prusy/prusy_1_300000.jpg
====================================

ZWIĄZEK STOWARZYSZEŃ LUDNOŚCI NIEMIECKIEJ
w byłych Prusach Wschodnich
3 października 1992r  w Bęsi odbyło się zebranie delegatów stowarzyszeń niemieckich. Tematem spotkania było utworzenie Związku Stowarzyszeń Ludności Niemieckiej w byłych Prusach Wschodnich (ZSLNbPW); Eckhard Werner został przewodniczącym; 14 stowarzyszeń deklarujących współpracę: Bartoszyce. Biskupiec, Gołdap, Pisz, Górowo Iławeckie,Giżycko, Ełk, Morąg (oddział), Szczytno, Ostróda, Pasłęk, Reszel(oddział), Mrągowo, Olecko.
Delegaci Olsztyńskiego Stowarzyszenia Mniejszości Niemieckiej i kilka oddziałów i odrzucili propozycję przystąpienia do związku

==============================================
PARK PRZY PAŁACU - 1868r

Na początku XIX w. przypałacowy park w Bęsi ,według projektu z 1868r - Johanna Larassa  rozbudowany został   na park krajobrazowy ( zatem wykonawcą projektu Naszego parku był:
Johann Larass (1820-1893), urodzony w Saksonii, w bogatej rodzinie ziemiańskiej, ukończył studia uniwersyteckie z zakresu projektowania ogrodów. Osiadł na stałe w Bydgoszczy i piastował tam stanowisko „dyrektora ogrodów”; szybko też stał się głównym projektantem ogrodów Prus Wschodnich, Pomorza, Kujaw, a także Wielkopolski. Był mistrzem parku krajobrazowego, charakterystycznego dla II poł. XIX w. Zaprojektowane przez niego kompozycje parkowe łączyły swobodne układy krajobrazowe (masywy i grupy drzew, ścieżki parkowe, układy wodne) z elementami geometrycznymi (tarasy i partery wokół pałaców, ogrody kwiatowe przy budowlach parkowych). Cechami typowymi tych projektów są rozbudowane układy wodne ze stawami, wyspami, strumykami. Larass po mistrzowsku wykorzystywał naturalne ukształtowanie terenu. Projektował również elementy architektury parkowej, mostki i altany.